اعتکاف؛ فرصتی برای بازسازی اخلاق فردی و اجتماعی
در آستانه برگزاری آیین معنوی اعتکاف ایامالبیض ۱۴۰۴، روابط عمومی ستاد اعتکاف استان تهران در گفتوگویی با فاطمه اسفندیاری، معاون فرهنگی تبلیغی مدیریت حوزههای علمیه خواهران استان تهران، به تبیین نقش اعتکاف در شرایط کنونی جامعه، تحولات این آیین معنوی در سالهای اخیر و راهکارهای تبدیل آن به یک جریان تربیتی پایدار پرداخت.
فاطمه اسفندیاری با اشاره به اقتضائات فرهنگی و اجتماعی جامعه امروز، اعتکاف را فرصتی مغتنم برای فاصله گرفتن از هیاهوهای روزمره و دغدغههای زندگی ماشینی دانست و اظهار داشت: اعتکاف بستری ارزشمند برای تأمل، عبادت و تجدید ارتباط با خداوند است؛ فرصتی که در شرایط غلبه فناوری، مشغلههای فردی و فشارهای اجتماعی، نقش یادآوری و تثبیت ارزشهای انسانی و الهی را ایفا میکند.
وی با بیان اینکه اعتکاف تنها یک عمل عبادی فردی نیست، افزود: از جمله اثرات متمایز اعتکاف در شرایط کنونی میتوان به تقویت آرامش و رضایت درونی، ارتقای اخلاق عمومی از طریق تمرین صبر، تحمل، خیرخواهی و مهرورزی، و نیز شکلگیری ارتباطات معنوی و همبستگی اجتماعی اشاره کرد. اجرای الگوهای نوآورانه همچون اعتکاف مادر–فرزندی نیز در این میان، نقش مؤثری در تقویت انسجام خانواده و افزایش مسئولیتپذیری اجتماعی ایفا میکند و اعتکاف را به پلی برای تعالی اخلاقی، افزایش اعتماد عمومی و همگرایی اجتماعی بدل میسازد.
معاون فرهنگی تبلیغی حوزههای علمیه خواهران استان تهران، با اشاره به تحولات اعتکاف در سالهای اخیر تصریح کرد: اعتکاف امروز نسبت به گذشته، دچار تحولاتی جدی شده است؛ از جمله بهرهگیری گسترده از ابزارهای رسانهای و تولید محتواهای چندرسانهای مانند موشنگراف و برنامههای تعاملی، تمرکز بر موضوعات روز جامعه نظیر سلامت روان، خانواده، خودسازی، مهارتهای زندگی و مواجهه با آسیبهای اجتماعی که اعتکاف را از یک مراسم عبادی صرف، به یک رویداد فرهنگی ـ اجتماعی چندوجهی ارتقا داده است.
وی افزایش حضور نسل جوان و زنان را نشانه اصلاح نگرشها و سیاستگذاریهای نوین در حوزه جذب مخاطب دانست و افزود: استفاده از فناوریهای نوین در ثبتنام، ارزیابی، نظارت و نظاممند کردن فرآیندها، موجب شده است اعتکافها حرفهایتر، هدفمندتر و اثربخشتر برگزار شوند؛ تحولی که نشاندهنده انطباق این آیین معنوی با نیازهای روز جامعه است.
اسفندیاری در تبیین رویکرد ستاد اعتکاف استان تهران، بر دنبال کردن سیاست همزمان توسعه کمی و ارتقای کیفی تأکید کرد و گفت: افزایش تعداد شرکتکنندگان زمانی ارزشمند خواهد بود که همزمان با حفظ و ارتقای کیفیت برنامهها انجام شود. طراحی برنامههای جامع و منسجم، بهرهگیری از تجارب سالهای گذشته، بازنگری در فرآیندهای اجرایی و پایش مستمر عملکردها، از محورهای جدی ستاد در این مسیر است.
وی ادامه داد: بهرهگیری از سامانههای هوشمند ثبتنام، تولید محتواهای دیجیتال متناسب با ذائقه نسل جدید و ایجاد ساختارهای همافزا میان نهادهای فرهنگی و آموزشی، در کنار تأکید بر حفظ هویت دینی و اصالت اعتکاف، موجب میشود رشد کمی در خدمت ارتقای کیفی قرار گیرد و این آیین معنوی همچنان فراگیر، اثرگذار و الهامبخش باقی بماند.
معاون فرهنگی تبلیغی حوزههای علمیه خواهران استان تهران، با اشاره به ضرورت امتداد آثار اعتکاف در زندگی روزمره افراد، اظهار داشت: اگر اعتکاف صرفاً بهعنوان یک مناسک سهروزه دیده شود، اثر آن محدود خواهد بود؛ اما زمانی که به یک فرآیند تربیتی تبدیل شود، میتواند سبک زندگی فردی و اجتماعی را متحول کند. تثبیت تجربه معنوی از طریق ثبت حالات، تصمیمها و مراقبتهای عبادی، تمرین خلوتهای کوتاه در طول روز و استمرار اعمالی چون تلاوت قرآن، ذکر و نمازهای مستحبی، از جمله راهکارهای عملی در این مسیر است.
وی با تأکید بر بُعد اجتماعی اعتکاف افزود: تشکیل حلقههای دوستانه و معرفتی پس از اعتکاف، استمرار مباحث اخلاقی، انتقال تجربه اعتکاف به محیط خانواده و آموزش، و تبدیل آن به یک پروژه خودسازی با اهداف کوچک اما قابل پیگیری – مانند خدمت اجتماعی یا اصلاح رفتار فردی – میتواند به نهادینه شدن این تجربه معنوی کمک کند.
اسفندیاری در پایان خاطرنشان کرد: اگر مساجد، مدارس و مراکز تربیتی، اعتکاف را نقطه آغاز کارگاههای اخلاقی و تربیتی بدانند و روایتهای موفق از کسانی که این تجربه را به سبک زندگی تبدیل کردهاند، بهدرستی بازنشر شود، اعتکاف از یک مناسک مقطعی فراتر رفته و به یک جریان تربیتی پایدار و اثرگذار در متن جامعه تبدیل خواهد شد.
روابط عمومی ستاد اعتکاف استان تهران
